روز جهانی یتیمان ایدز چگونه شکل گرفت؟
کودک متاثر از ایدز معمولا در برنامههای جهانی درباره ایدز چندان مورد توجه قرار ندارد. اما واقعیت این است که شرایط خاصی باعث میشود کودکان در بعضی خانوادهها به شدت از ایدز تاثیر بپذیرند.
اصولا فردی که نتواند از مواهب زندگی طبیعی بهره ببرد و موفقیتهای اجتماعي، شغلي و اقتصادي کسب کند، در شرایط خطرناکی قرار خواهد گرفت. احتمال اینکه چنین شخصی به رفتارهای پرخطر متوسل شود زیاد است، زیرا از یکسو دنبال تامین نیازهای شخصی خود و فرزندانش است و از سوی دیگر، خود را ناگزیر از انتقال فشارهای درونیاش به جامعه میبیند.
سازمانها و نهادهاى دولتى و خصوصى با در نظر گرفتن شرایط چنین افرادی تلاش کردهاند با تعیین یک روز جهانی، والدین مبتلا به ایدز و فرزندان آنها را مورد حمایت قرار دهند.
روز جهانی يتيمان ایدز درواقع هنگامی پایهریزی شد که راهپیمایی عظيم و تاثيرگذارى در والاستریت نیویورک (در سال ۲۰۰۲) انجام شد. در جریان این بسیجِ حمایتیابی، یک شبکه نمادین ایمنی جهانی ترتیب داده شد و بیش از دو میلیون نفر در سراسر دنیا با ثبت نام در آن عزم کردند تا از کودکان یتیم و آسیبپذیر ایدز حمایت کنند. تاکنون نیز ۲۰ کشور و ۸۰۰ شهردار و نماینده قانونی از کشورهای مختلف به عضویت این شبکه درآمدهاند.
حالا هفتم می (روز جهانی یتیمان ایدز) روزی است که دولتها و جامعه مدنی را فرا میخواند تا برای مراقبت از تمام کودکان مبتلا یا متاثر از ایدز اقدام کنند. «از حرکت تا جنبش» به عنوان شعار این روز تعیین شده است. در واقع این شعار میخواهد دیگران را به شنیدن صدا و حمایت از اين كودكان تهییج كند.
آگاهى از اين موضوع که ایدز به پدیدههاى منفى دیگری مانند فقر، تبعيض، انزوا، سوءتغذيه و عدم سلامت روانى افراد در اجتماع پيوند مىخورَد، مردم و دولتهای سراسر جهان را ملزم مىكند تا كودك مبتلا يا متاثر از ايدز را مورد حمایت مالى و معنوى قرار دهند.
هنگامى كه پدر خانواده در اثر ابتلا به ويروس HIV از بين مىرود و مادر بيمار، با هزينههاى دارويى و خرج زندگى و همچنین قضاوتهاى اطرافيان و برخوردهاى نادرست جامعه روبرو مىشود؛ طبيعى است كه کودکان در اين آشفتگی فقر و بیماری، بیشترین بیتوجهی و رهاشدگی را تجربه کنند.
عدم توجه به نيازهاى جسمى و روانى آنان باعث انزواى تدريجى اين كودكان، ترك تحصيل و ظهور افسردگى، حس انتقام، كينه و معضلات دیگر مىشود. درواقع آسيبهاى جدى روحى-روانى متاثر از اين بيمارى، جامعه را دچار مشكلات جبرانناپذير مىكند. اما همه ما مىتوانيم با آگاهى از روشهاى انتقال اين بيمارى و حمايت آگاهانه و بيدريغ از اين گروه، فشارهاى روانى حاصل از برخوردهاى نامناسب را از دوش آنها برداریم. در چنین شرایطی آنها بدون هراس از انگخوردن می توانند وارد اجتماع شوند، احساس امنيت اجتماعى را تجربه كنند و آمادگى روانى براى مشاركت در پيشگيرى و كنترل و مهار اين پديده در جامعه را بهدست بیاورند.
ایران نيز امروزه با مرحله بسيار حساسي از همهگيري HIV مواجه است و اگر امروز اقدام جدي صورت نگيرد فردا خيلي دير خواهد بود. در این میان، کودکاني که به HIV مبتلا شدهاند یا از آن تاثیر گرفتهاند، در صورت عدم دریافت حمايت مدنى واقعا زندگي سختي را تجربه خواهند کرد. کودکاني که والدینشان مبتلا به ايدز هستند ممکن است به هر دليلي ويروس HIV را از مادر دريافت نكرده باشند ولي به هر حال در معرض از دستدادنِ زودهنگامِ والدين بيمار خود هستند. ایدز است که آنها را یتیم میکند.
در اين ميان انجمن خيريه توانیاب در ایران در شش سال اخیر طرح حمایت از کودکان یتیم حاصل از ایدز را به اجرا درآورده که از رئوس آن میتوان به پرداخت مستمرى ماهيانه به كودك يتيم ايدز، توانمندسازي مادران ايتام ايدز جهت اشتغال و درآمدزايى، و فرهنگسازی برای کاستن از فشار رواني- اجتماعي کودکان و خانوادههاي درگير با اين بيماري اشاره کرد. این انجمن در عین حال زنانی را که همسران خود را در اثر ابتلا به بیماری ایدز از دست داده و سرپرستی کودکان یتیم حاصل از ایدز را برعهده دارند به عنوان «گروه مادران حامى سلامت» آموزش داده و وارد جامعه میکند.
روز جهانى یتیمان ایدز یادآور این نکته است که که هر کدام از ما مىتوانيم پناهى باشيم براى نيلوفرهاى ترد و معصومى كه زيستن در مرداب را تجربه كردهاند.